De keuze van papier; de rol van oba’s

Door: Cick Geers

Tot ruwweg twee decennia geleden was inktjet nog helemaal niet in beeld bij fotografen en kunstenaars. Je bestelde bij je lab gewoon een chemische fotoafdruk zoals je dat gewend was. Je dacht alleen maar na over glans of mat. Inmiddels heeft de industrie inktjet ontwikkeld tot een nieuwe norm. Inkjetprinters werden ontwikkeld en papier kwam beschikbaar. De geboorte van de digitale doka was een feit. We vragen Erik Stoffers van Wilcovak, autoriteit op het gebied van fine art printing, naar het belang van een juiste papierkeuze.

‘Het is als kunstenaar erg verstandig een goede keuze te maken als het gaat om de papiersoort waar je mee je wilt werken. Ik realiseer me dat het maken van een dergelijke keuze best lastig kan zijn. Mijn advies is dan ook: raadpleeg bij twijfel een specialist. Het is zijn vakgebied en de meeste specialisten vinden het leuk om je te helpen het mooiste resultaat te krijgen. Dat geldt in ieder geval voor mijzelf’, voegt Erik er lachend aan toe.

Keuzestress

‘Wat ik vaak tegenkom is keuzestress bij de kunstenaar. Als je inktjetpapier kiest waarom moet je dan uit zóveel soorten kiezen? Je kunt echter het aanbod al voor jezelf beperken door een papiertype te kiezen dat bij je werk past en het daarbij vervolgens te houden. Goed is goed in dat geval. Maar soms vraagt je werk om iets dieper na te denken over je papierkeuze. Dan kom je al snel bij het al dan niet aanwezig zijn van OBA’s in het papier. Dit vind ik zelf overigens de allerbelangrijkste eigenschap die meeweegt bij de keuzebepaling van papier’.

Optical brightening agents

Erik legt uit dat OBA staat voor Optical Brightening Agents. Deze zorgen voor een heldere witte tint. Dat kan wenselijk zijn voor prints, maar de kunstenaar dient zich te realiseren dat dit uitsluitend werkt onder invloed van UV licht. Dit omdat door fluorescentie onzichtbaar UV licht als zichtbaar blauw licht wordt teruggekaatst. Hierdoor lijken prints mooi helder wit.
‘Het OBA bestandsdeel in een print heeft dus alleen z’n functie als er UV licht beschikbaar is’, vertelt Erik. ‘Daarom is het goed je ervan bewust te zijn dat het OBA bestandsdeel onvoldoende of helemaal geen werking heeft, als bij het inlijsten gebruik wordt gemaakt van museumglas met een hoge UV wering, of met Diasec® dat 99% UV werend is. Vergeet ook niet dat er overdag wellicht UV licht in huis is, maar dat dit ‘s avonds bij kunstlicht veelal niet meer het geval is’.

Houdbaarheid van het werk

De duurzaamheid en houdbaarheid van het werk is een belangrijk element voor de keuze van papier. Waar moet je op letten? ‘Zoals ik al aangaf maken OBA’s je prints dus helder wit. Maar na verloop van tijd loopt de werking in hoge mate terug. Is het bij jouw artwork belangrijk dat het lang meegaat, dan is dit wellicht een element dat je wilt laten meewegen. Het heldere wit dat eerst je prints zo helder maakte verdwijnt namelijk op den duur en wordt dan gelig van kleur. Voor tijdelijke presentatie prints en beurspanelen is OBA houdend papier een ‘geoorloofde’ keus wanneer je extra helderheid in je beeld wilt hebben’.

Welk papier bevat nu deze OBA’s? ‘Het zit in vrijwel al het ‘normale papier’ dat je in een kantooromgeving gebruikt. Maar het wordt ook toegepast in papier voor fotoafdrukken. Het bevindt zich altijd in het zogenaamde ‘RC-papier’ waarin PE is verwerkt. Bij inktjet hebben we het over Premium Matte, Premium Luster en Premium Glossy papieren. Maar zilverhalogenide RA-4 prints, waaronder bekende Lambda prints en soortgelijk, bevatten zonder uitzondering OBA’s. Daarnaast gebruiken fabrikanten van inkjet papier soms toch ook OBA’s in fine art papier als ze het papier net die frisse look willen geven. Weliswaar in lichte hoeveelheden, maar het zit er dan toch in! Het is goed je daarvan bewust te zijn!’